Wat komt er in je op als jou de vraag wordt gesteld: ‘Wat heeft jou het meest gevormd tot wie je bent, wat typeert jouw jeugd en jouw leven als jongvolwassene?’ Voor veel jongeren zal het antwoord op deze vraag tegenwoordig mede gevormd worden door de voelbare effecten van deze bizarre tijd. 

Volgens wetenschappelijk onderzoek is een van de desastreuze gevolgen van deze crisis, deze lockdown dat er steeds meer jongeren een eetstoornis ontwikkelen. Ook zullen de klachten en symptomen van mensen die al langer met een eetstoornis kampen in deze tijd verergeren. Wanneer het vertrouwde, de veiligheid en het ritme wegvallen kan dat grote gevolgen hebben. Pubers en jong volwassenen hebben in zekere zin houvast nodig in het leven. Zowel binnen- als buitenshuis.

Openheid creëren

Onderstaand een inkijkje in mijn jongere jaren. Mijn eetstoornisverhaal dat ik al eerder deelde en nogmaals deel omdat het onderwerp juist nu extra aandacht verdient. Mijn kinderen kennen mijn verleden. We praten openlijk over het onderwerp en ze weten dat ze mij altijd alles mogen vragen. Ik vertel ze dat een eetstoornis niet de oplossing is maar een masker. Een intimiderend ‘vriendje’ die veiligheid biedt wat soms ontbreekt.

Toen ik na een hele lange weg eetstoornisvrij was, heb ik meteen gezegd: ik wil er iets mee doen. Mijn verhaal moet een plek krijgen op het internet om mensen bewust te maken. Om te informeren over de enorme emotionele en lichamelijke gevolgen en om openheid te creëren rondom dit onderwerp. Een eetstoornis heb je namelijk nooit alleen maar maakt wel eenzaam.

anorexia

Mijn vriend, mijn vijand

Ik heb minstens 15 jaar geleefd met en gevochten tegen een hardnekkige eetstoornis. Wanneer precies de eetstoornis mijn leven binnenwandelde weet ik niet meer. Wel weet ik dat — als ik terugkijk op mijn leven na de basisschool — de gehele HAVO-periode en daarna, ik vooral heel veel eetgestoord gedrag zie. Strijd, verdriet en leugens. Eigenlijk heb ik hiermee ook meteen beschreven wat zo typerend is voor een eetstoornis; je bent constant in strijd met jezelf, je familie en met je vrienden en de maatschappij.

Dat brengt ontzettend veel verdriet met zich mee. Want om je eetstoornis — die je gehele denken en gedrag overneemt — te kunnen behouden, ben je constant aan het liegen. Veel te bang dat iemand iets zou ontdekken of mijn vriendje af zou pakken. Want dat was het; het was mijn steun en toeverlaat en ik kon lange tijd niet zonder.

Het leven als kind

In ons gezin hadden mijn ouders het vroeger samen niet altijd even makkelijk, maar uiteindelijk zijn ze er goed uitgekomen en dat is natuurlijk ontzettend fijn. Doordat ik een gevoelsmens ben en als kind behoefte had aan genegenheid en aandacht, voelde het voor mij thuis geregeld onprettig. Ik voelde mij als kind niet altijd gezien. Nu ik ouder ben, kan ik dingen beter plaatsen en weet ik inmiddels uit eigen ervaring dat een relatie tussen man en vrouw echt niet altijd rozengeur en maneschijn is. Wat natuurlijk niet maakt dat je je kinderen mag vergeten.

Als kind had ik die kennis niet en wilde ik vooral aandacht. Tevens was ik perfectionistisch ingesteld en wilde ik overal de beste in zijn. Ben je goed, dan val je op en word je vanzelf gezien. Dat hield ik mijzelf voor. Maar wat kostte dat een energie en discipline. Overal de beste in zijn is onmogelijk en door dit na te streven, leefde ik niet meer het leven van een puber of jongvolwassene. Ik eiste in alles het maximale van mijzelf en vergat echt te leven. Te genieten. En erger nog: ik vergat vooral kind te zijn! Nu achteraf vind ik dit heel verdrietig. Ik heb door mijn eetstoornis zo ontzettend veel gemist en zo ontzettend veel NIET gedaan.

Van kwaad tot erger

Toen ik in een aflevering van Beverly Hills 90210 via Dorothy ‘de instructies’ leerde om te kunnen braken, was het hek van de dam. Ik had daarvoor al momenten dat ik zo min mogelijk at, maar omdat ik nog bij mijn ouders woonde en natuurlijk wel moest eten, ging ik compenseren. Ik liep veel trap en begon met veelvuldig overgeven. Op een gegeven moment was het zo erg dat ik letterlijk alles eruit gooide, ook die gezonde wortels, boontjes en dat stukje vlees vol vitamine B. Ik was de controle helemaal kwijt.

Mijn eetstoornis vernietigde mijn energie en gezond verstand. Ik was het gevoel voor realiteit kwijt en probeerde op alle gebieden boven verwachting te presteren. Wanneer dat niet lukte dan zocht ik troost in eten, niet eten en compenseren. In de tijd dat ik thuis woonde, hebben mijn ouders nooit echt iets gemerkt. Ik ging vaak douchen en probeerde zo min mogelijk geluid te maken. Misschien viel het ze wel op dat ik vaak douchte maar verder was er lichamelijk weinig aan mij te zien. Behalve dat ik minder levenslust had dan leeftijdsgenoten.

Zo ging het jaren door en kon het gebeuren dat mijn eetstoornis zelfs toen ik op kamers ging, mee verhuisde de Afsluitdijk over. Blijkbaar had ik hem nodig en behoorde mijn eetstoornis niet alleen bij het leven aan de andere kan van de dijk. De spannende tijd van het op kamers wonen, de grote wereld ontdekken in de randstad, een nieuwe studie en nieuwe sociale contacten, telkens weer nam ik mij voor om afscheid te nemen van mijn geheime vriendje maar het ging niet. Ik was te onzeker en wilde graag geliefd zijn. Hierdoor legde ik de lat bij alles wat ik deed heel hoog.

Verboden voedsel

Nu ik op kamers woonde en de verstopte gemeenschappelijke douche mijn geheim wel eens zou kunnen ontmaskeren, ging ik op zoek naar een alternatief. Dat vond ik in eten kauwen, door je mond laten gaan om vervolgens in een prullenmand of zakje uit te spugen. Ik at amper nog normaal, durfde het niet meer. Ik was veel te bang om aan te komen want ik was stabiel in gewicht door het op deze manier te doen. Al jaren leefde ik met een lijst ‘verboden voedsel’. Later in therapie werd duidelijk dat bijna alles daarop stond. Ik kreeg vlekken in mijn nek bij de gedachte aan brood, pannenkoeken, aardappels, pasta of pizza. Maar ook vla, kaas, vetten en bananen waren een doodzonde. ‘Body’ noemde de therapeute dat later, mijn maaltijden moesten meer body hebben. Right, hoe verzin je het om in therapie dit zo te noemen?!

Ik leefde op veilig voedsel zoals sla, rauwkost, groenten en soep. Dat ik hierdoor jarenlang enorm opgeblazen door het leven ging door alle tekorten en het zout dat ik vasthield, dat zag ik niet. Nu wel. Wanneer ik foto’s terugkijk uit die periode voel ik het verdriet wat ik toen had en vind ik de confrontatie met de strijd die ik voerde heel moeilijk. Een jonge meid die in de bloei van haar leven zou moeten staan maar in plaats daarvan haar leven volledig ten dienste van haar eetstoornis leeft. Op zoek naar een veilige haven die ontbrak. En die er op die manier nooit zou komen.

Laxeren

Toen ik merkte dat ik niet afviel en af en toe zelfs wat aankwam, gaf ik mijzelf een nieuwe tool in handen: laxeermiddelen. Dit opende nieuwe deuren, ‘had ik dit maar eerder ontdekt’, dacht ik vaak. Ik nam dagelijks meerdere koppen stoelgangthee. Bij voorkeur heel sterk gezet en ik was pas tevreden met de werking van de thee als ik een soort van buikgriep kreeg. Wat ik je nu ga zeggen klinkt ziek, maar dat was ik toentertijd ook; ik kickte echt op het leeglopen. Ik kon zelfs in paniek raken als ik een tijdje niet naar de WC kon. Dan ging ik weer obsessief sporten of braken. Dan voelde mijn lijf schoon en gereset om vervolgens weer helemaal opnieuw te kunnen beginnen! Het hebben van een eetstoornis kost enorm veel tijd; studeren en werken ging dan ook steeds minder goed.

Vrijwillige opname

Toch lukte het mij om uiteindelijk vestigingsmanager van een uitzendbureau te worden. Wat voelde ik mij trots maar wat was ik tegelijkertijd ongelukkig. Ik werkte maar deed daarnaast verder helemaal niets meer, ik was totaal uitgeput.

In deze periode ging ik op zoek ging naar herkenning en troost en liet mij vrijwillig opnemen. Ik was toen 27 jaar. Ik zat 5 dagen in de week op een open psychiatrische afdeling van een ziekenhuis, ook wel PAAZ genoemd. Vreselijk vond ik het daar; het was een oude en kille plek. De typische ziekenhuisgeur, een heus ziekenhuisbed, naar azijn ruikende ziekenhuislakens, een ziekenhuisgordijn waarachter ik sliep en aan de andere kant van de muur het geschreeuw van mensen die gedwongen opgenomen waren. Dat was mijn leven voor 5 maanden. En daar koos ik zelf voor. Vrijwillig omdat ik moe gestreden was.

Ik volgde hier een intensieve therapie maar stond er te weinig voor open. Ik viel namelijk in razend tempo af doordat ik stiekem ging laxeren en het vocht verloor wat ik al die jaren had vastgehouden. De groep waar ik in zat was een gemengde groep van anorexia- en boulimia patiënten. Onderling werden vriendschappen gesloten maar was er ook veel jaloezie. Ik heb persoonlijk ervaren hoe een therapie de eetstoornis in stand kan houden in plaats van iemand beter maakt. De gouden regel voor een geslaagde opname: een patiënt moet zelf toe zijn aan het loslaten van de eetstoornis en alles wat daarbij hoort. Dat was ik dus duidelijk nog niet.

Het moederschap veranderde alles

Na 5 maanden verliet ik de afdeling, was ik ruim 8 kilo lichter, had ik intense momenten beleefd en had ik iets van mijn gezond verstand teruggevonden. Uiteraard was er veel gesproken over de achterliggende oorzaak van mijn eetstoornis maar ik ging bijna net zo eetgestoord het ziekenhuis uit als in. Het was mijn tijd nog niet. Het was vooral mijn omgeving die een gezondere versie van mij wilde. Ik was er nog niet aan toe en achteraf bleek dat groepstherapie voor mij niet de mogelijkheden bood om beter te worden. Hierna ben ik wel steeds meer van mijn eetstoornis gaan loslaten. Beetje bij beetje vertrouwde ik op hetgeen ik geleerd had over mijzelf en mijn verleden. Het lukte steeds beter om te aarden en echt te gaan leven.

Het heeft zeker tot mijn 30e levensjaar geduurd eer ik alle compensatiedrang kon loslaten. Langzaam maar zeker durfde ik steeds vaker ‘verboden voedsel’ te eten zonder te gaan compenseren. Pas toen ik zwanger bleek van onze jongste, ging de knop helemaal om. Blijkbaar gaf dit mij de bevestiging dat ik toch iets kon betekenen in deze wereld. Dat er een klein wezentje op mij moest kunnen rekenen, dat ik daar al mijn liefde aan mocht geven en van mocht houden zoals ik steeds beter van mijzelf kon. Ik mocht er vertrouwen in hebben dat ik het moederschap waard was. Dit was mijn weg naar genezing.

Mijn grote droom was mij gegund. Ik had lange tijd angst dat ik mijn kinderwens niet in vervulling zou zien gaan door hoe ik jarenlang met mijn lijf was om gegaan, maar gelukkig besloot de natuur anders! Mijn kinderen zijn misschien wel mijn redding geweest. Ik ben mijzelf meer gaan waarderen de laatste jaren en ook het moederschap heeft mij ontzettend veel gebracht. Mijn eetstoornis die in de boeken staat als NAO (niet anders omschreven) is ergens goed voor geweest, daar geloof ik in.

Wat kun je zelf doen

Een eetstoornis bij kinderen is soms lastig te voorkomen. Het sluipt het leven van een kind en een gezin binnen en neemt volledig de controle over. Wel kun je er als ouder voor zorgen dat je je inleest in de kenmerken en symptomen. Zorg voor een veilig klimaat thuis, een plek waar gevoelens en angsten besproken kunnen worden en geef je kind mee dat het er mag zijn. Dat laatste is de basis voor het zelfvertrouwen. Laat je kind merken dat het er toe doet en dat je het waardeert ,altijd. Indien kinderen behoefte hebben aan fysieke genegenheid en aandacht, probeer daar dan positief mee om te gaan ook al is dat iets wat voor jou als ouder lastig is. Onbevredigde basisbehoeften zoals genegenheid en aandacht kunnen aanleiding zijn om een alternatief te zoeken.

Kijk een beetje naar elkaar om en wees lief voor jezelf!

Lees ook: Mama, moest jij ook opgenomen worden voor je eetstoornis?